Op 9 september is het de dag van de echtscheiding. Jacomien Kapteijn van Berntsen Mulder Advocaten in Alphen heeft als advocaat familierecht en mediator al tal van echtparen voor zich gehad.
Geschreven door BERT VAN DEN HOOGEN, gepubliceerd op dinsdag 6 september 2022 in AD Groene Hart.
De één is woedend, verdrietig of beweert dat alles in de relatie goed is. De ander komt rationeel over en wil de zaken zo snel mogelijk afhandelen. Vaak zijn er verwijten over en weer en soms verbaast Jacomien Kapteijn zich over onnavolgbare communicatie tussen de twee mensen die ze voor zich heeft. Ze weet de neiging te onderdrukken om partij te kiezen en in de reddersrol te schieten. Hoewel ze is gespecialiseerd in echtscheidingen, heeft ze tijdens haar opleiding ook geleerd wat de pijlers zijn van een huwelijk.
Verschil advocaat en mediator
“Er is een verschil tussen mijn rol als echtscheidingsadvocaat en mijn rol als mediator. Als advocaat ben ik resultaatgericht. Uiteindelijk moet er een handtekening onder een overeenkomst komen. Als ik op tegenspraak door een van beiden word ingeschakeld, ben ik bezig met het schrijven van verzoekschriften en pleidooien en het voorbereiden van zittingen.”
Het proces
“Als mediator ben ik meer bezig met het proces om zonder tussenkomst van een rechter er samen uit te komen. In dat proces herken ik allerlei patronen. Ten eerste het proces van een echtscheiding. Dat is als een rouwproces. Beiden gaan fases door van ontkenning, boosheid, verdriet en uiteindelijk berusting. Degene die in de fase van berusting is, is degene die de knoop doorhakt.”
Ruziepatronen
“Er zijn ook ruziepatronen. Vaak begint de één met verwijten en vult de ander aan vanuit de eigen beleving. Ik moet dat zien te doorbreken zonder dat ik partij kies. Ik vergelijk mijn werk wel eens met die van een koetsier die twee paarden moet leiden, waarvan er in ieder geval één een andere kant op wil. Ik moet niet harder aan de ene teugel willen trekken. Als iemand de rol van slachtoffer aanneemt, moet ik niet in de reddersrol schieten. Dan word ik onderdeel van de ruzie. Ik moet zorgen dat beiden gehoord worden en dat uiteindelijk beiden inzien dat ze een aandeel hebben in de oorzaak van de echtscheiding. Dat is de basis van een evenwichtige overeenkomst en het kan ze helpen in hun volgende relatie.”
Heftige reacties
In die ruziepatronen zit ook een diepere communicatiesysteem tussen beiden. “Ze kennen elkaar door en door. Ze vangen de kleinste signalen van elkaar op en weten precies waar ze elkaar kunnen raken. Dan kan één opmerking of een houding tot heftige reacties leiden. Of ze communiceren door stiltes te laten vallen. Soms kan dat een minuut duren. Die stiltes moet ik dan niet doorbreken.”
Respect
Het kan voorkomen dat ze in het conflict wordt getrokken. “Die kans is het grootst als ze door de rechter zijn doorverwezen naar mij als mediator. Dan krijg ik de opmerking dat ze zijn gedwongen. Maar er zijn een aantal basispunten voor mediation. Het moet vrijwillig zijn. Er moet respect naar elkaar en naar mij toe zijn. Het is niet vrijblijvend, je moet er wel aan werken.”
Pijlers in relatie
De gesprekken kunnen turbulent en vol emoties verlopen, maar Kapteijn blijft daarin de professional die naar een resultaat toe weet te werken. “Ik wil allereerst weten wat de reden van de scheiding is. Er zijn een aantal pijlers in een relatie. Er is intimiteit. Ze zijn elkaars maatje: ze doen graag dingen samen en zijn elkaars vertrouwenspersoon. En ze voelen zich samen de ouders van hun kinderen, als die er zijn. Vaak is de reden van de echtscheiding het ontbreken van een van deze pijlers. Als ze dat inzien, is er acceptatie of kunnen ze eraan werken en mogelijk de relatie herstellen.”
Bezinning
De dag van de echtscheiding is op de tweede vrijdag van september, omdat de eerste echtscheiding in Nederland op 15 september 1796 was. Dus niet omdat het na de vakantieperiode is, de tijd dat Jacomien Kapteijn een toename in het aantal cliënten ziet. “Na de zomervakantie en na Kerstmis zijn er veel echtscheidingsaanvragen. Vakantie en kerst zijn momenten van bezinning: hoe wil ik verder in het leven? Het nieuwe seizoen en het nieuwe jaar zijn momenten om een nieuwe start te maken.”
Over één nacht ijs
“Het beeld is dat het aantal echtscheidingen toeneemt, maar dat is niet terug te zien in de cijfers van het CBS. Er wordt ook gedacht dat mensen gemakkelijker scheiden, maar ik denk niet dat mensen bij een scheiding over één nacht ijs gaan. Als één van beiden dan de knoop doorhakt en ze beiden bij mij uitkomen, moet ik ervoor zorgen dat het goed wordt afgehandeld. Ik probeer te voorkomen dat ze beiden tegenover elkaar in de rechtbank staan, maar voor sommige mensen voelt een rechtszaak als de meest rechtvaardige manier. Uiteindelijk gaat het erom dat beiden verder kunnen met hun leven.”
Dit artikel verscheen op dinsdag 6 september in het AD Groene Hart, in de rubriek De Dag van … en ging over de Dag van de Scheiding. Het artikel is geschreven door Bert van den Hoogen (LinkedIn) en de bijbehorende foto is gemaakt door Marlies Wessels (Marlies Wessels op LinkedIn).
Heeft u vragen over dit onderwerp? Neem gerust contact met ons op. Bel ons via tel. 0172 42 41 72 of vul het contactformulier in.
