Geld naar een verkeerd rekeningnummer overgemaakt? Dit zijn uw opties

Het is de nachtmerrie van iedereen die wel eens geld overmaakt: Je komt er na de betaling achter dat je per ongeluk een verkeerd rekeningnummer hebt ingevoerd. Storneren (ongedaan maken) van de betaling is alleen mogelijk bij een automatische incasso. Bij een normale betalingsopdracht kan dat niet. Wat zijn de mogelijkheden om toch uw geld terug te krijgen? dat bespreek ik in deze blog.

Tegenwoordig bieden de meeste banken een ‘naam nummercontrole’ aan. Er wordt dan gecontroleerd of het rekeningnummer van degene aan wie u geld wilt overmaken matcht met de naam van de rekeninghouder. Als dat niet klopt krijgt u hiervan een melding met vraag of u zeker weet dat u naar dit rekeningnummer geld wilt overmaken. U bepaalt echter zelf wat u met deze waarschuwing doet. U kunt deze dus ook negeren. Ook werkt de naam nummercontrole niet bij buitenlandse rekeningen.

Rekeningnummer is doorslaggevend

Art. 7:542 BW lid 1 bepaalt dat het rekeningnummer doorslaggevend is bij een betaalopdracht. Volgens de wet hoeft de bank alleen maar naar het rekeningnummer te kijken, en is een naam nummercontrole dus niet verplicht. Pas als de bank een fout maakt (door het geld naar een ander dan ingevuld nummer over te maken) kunt u de bank aanspreken op basis van art. 7:542 lid 2 BW. De bank is dan gehouden het verkeerd overgemaakte bedrag terug te betalen.

Inspanningsverplichting bank

Art 7:542 lid 3 bepaalt dat wanneer u zelf een verkeerd rekeningnummer heeft ingevuld, de bank wel gehouden is om ‘redelijke inspanningen’ te leveren ‘om de met de betalingstransactie verband houdende geldmiddelen terug te krijgen.’ In normaal Nederlands: de bank moet u helpen om te proberen het geld terug te krijgen. U zult zich dan bij de bank moeten melden, waarna de bank de zogenaamde Procedure Onverschuldigde Betaling (POB) zal starten. Dit is een tussen banken bestaande afspraak hoe zij met deze situatie omgaan: De bank van de opdrachtgever vraagt de gegevens van de (door de vergissing) ontvangende rekeninghouder op bij diens bank en verzoekt de ontvanger het geld terug te boeken. Indien deze weigert of niet reageert, verstrekt de bank van de opdrachtgever de NAW gegevens van de ontvanger aan de opdrachtgever. De opdrachtgever kan dan zelf de ontvanger aanspraken tot terugbetaling. Hoewel deze procedure bij een groot deel van de betalingen succesvol blijkt, is dat bij een kwaadwillende ontvanger anders. Deze procedure is dan een papieren tijger zonder mogelijkheden om terugbetaling af te dwingen.

Zorgplicht bank

Met enige regelmaat wordt ook een beroep gedaan op de bijzondere zorgplicht van een bank. Op basis van deze zorgplicht zou de bank bij een verkeerde overboeking verdergaande maatregelen moeten treffen dan alleen het volgen van de Procedure Onverschuldigde Betaling. Bijvoorbeeld het blokkeren van een rekening of het opschorten van een betaling. Omdat we al hebben gezien dat het rekeningnummer in beginsel doorslaggevend is bij een betaling, zullen er wel bijzondere omstandigheden aanwezig moeten zijn die dergelijke acties rechtvaardigen. In een tijd van geautomatiseerde betalingen zullen deze bijzondere omstandigheden echter niet snel worden aangenomen. De betaler zal ook moeten bewijzen dat deze omstandigheden zich voordoen.

In een uitspraak van het Gerechthof Den Haag van 6 april 2021 vond het Hof dat het ingrijpen van de bank gerechtvaardigd was in de volgende casus:

• Hudson maakt per ongeluk € 1,5 miljoen over naar de rekening van A bij de ABN AMRO Bank;
• A maakt dit bedrag direct in 6 delen over naar de rekening van B, ook bij de ABN AMRO Bank;
• Hudson meldt zich bij ABN AMRO;
• ABN AMRO boekt het totale bedrag van € 1,5 miljoen af van de rekening van C en betaalt dit terug aan Hudson;
• ABN AMRO beëindigd de bankrelatie met C wegens fraude;
• C spreekt de ABN AMRO aan en stelt dat de bank niet gerechtigd was het geld terug te boeken;

Het is duidelijk dat Hudson een fout heeft gemaakt waarvoor de ABN AMRO op basis van 7:542 lid 2 BW niet aansprakelijk is. Op grond van lid 3 en haar bijzondere zorgplicht moest de ABN AMRO Hudson wel helpen om het geld terug te krijgen. Het Hof is van mening dat de bank bank terecht heeft ingegrepen door het terugboeken van de gelden. Zij hoefde zich niet te beperken tot het volgen van de Procedure Onverschuldigde Betaling. Het kordate handelen van de ABN AMRO heeft voor Hudson veel schade voorkomen.

Helaas zijn banken niet altijd zo proactief. In een uitspraak van 2 maart 2021 van het Gerechtshof Amsterdam wordt een casus behandeld waarin door de opstelling van de ING Bank de benadeelde zijn geld (2 overboekingen van € 22.000 en € 70.000) niet meer terugziet. De ING weigerde actie te ondernemen (bijvoorbeeld het blokkeren van de rekening van de ontvanger) ondanks dat haar duidelijk was dat de ontvanger geen recht had op het overgeboekte geld. Hoewel het Hof nog niet tot een eindoordeel komt, maakt zij wel duidelijk dat de ING hier steken heeft laten vallen en meer onderzoek had moeten doen naar deze betalingen.

Fraude

In geval van fraude, een dubbel verwerkte transactie of een technische fout (bij de bank) bestaat er ook nog de zogenaamde SEPA CREDIT TRANSFER RECALL. In deze zeer specifieke gevallen mag een betaling ongedaan worden gemaakt. Wij kunnen u adviseren of dit van toepassing is op uw situatie.

Snel handelen is doorslaggevend

Het is mijn ervaring dat banken bij een foutieve overboeking (of ook zelfs bij fraude) weinig doortastend zijn, en zich er soms makkelijk vanaf maken. Uit de jurisprudentie wordt duidelijk dat zij veel meer kunnen (en soms ook moeten) doen om de schade te beperken. Bij een kwaadwillende ontvanger is de kans groot dat het geld snel naar een andere rekening verdwijnt, en dat u na het doorlopen van de Procedure Onverschuldigde Betaling (die een paar weken duurt) achter het net vist.  Alleen door snel te handelen (bijvoorbeeld door het leggen van beslag) kunt u uw kansen om uw geld terug te krijgen maximaliseren. Ik adviseer u dan ook om altijd z.s.m. contact op te nemen met een specialist. Wij hebben veel ervaring met dit soort casussen en kunnen u direct verder helpen.

Wilt u hier nu al meer over weten? Bel mij gerust op tel. 0172 – 42 41 72 of vul het contactformulier in.