Een paard is geen hangmat

Natuurlijk is een paard geen hangmat, denkt u bij het lezen van de titel, maar zo vanzelfsprekend is dat niet in de juridische wereld.

In 2010 heeft de Hoge Raad bepaald dat als er twee eigenaren van een woning zijn en één eigenaar schade lijdt, deze eigenaar de andere eigenaar van de woning aansprakelijk kan stellen en 50% van zijn of haar schade kan verhalen. Dit is het welbekende hangmat-arrest. Het gaat hier om een risicoaansprakelijkheid van bezitters van een opstal (bijvoorbeeld een woning) en dat is geregeld in artikel 6:174 BW.

Mijn collega Karin Nijman schreef hier in 2011 al een blog over: Vrouw stelt man aansprakelijk voor ongeval sprookjeshuis. Het gaat over een vrouw die een hangmat aan een pilaar van haar huis vastmaakte. Ze ging in de hangmat liggen en de pilaar viel boven op haar. Ze liep daarbij een dwarslaesie op.

Ophef over deze zaak

Er is veel ophef geweest over deze uitspraak. Daarbij werd er ook gediscussieerd over de uitkomst van deze zaak op andere risicoaansprakelijkheden. De verwachting was dat dit oordeel van de Hoge Raad ook zou gaan gelden bij andere risicoaansprakelijkheden, zoals bij dieren en kinderen. Dit blijkt nu uiteindelijk toch niet het geval te zijn, althans niet bij aansprakelijkheid voor dieren op grond van artikel 6:179 BW.

Hangmat-uitspraak geldt niet voor mede-eigenaren van dieren

In haar arrest van 2016 heeft de Hoge Raad namelijk geoordeeld dat een medebezitter van een dier de andere medebezitter niet aansprakelijk kan stellen voor letsel veroorzaakt door dat dier. Ook niet als het om bedrijfsmatige gebruikers gaat. Conclusie in de juridische wereld: Een paard is geen hangmat.

Waarom komt de Hoge Raad nu tot deze uitspraak bij dieren, terwijl je bij eigenaren van woningen de medebezitter wel aansprakelijk kan stellen? Dit voelt niet goed.

Vraagtekens

Als wij de uitspraak lezen, roept dit alleen maar meer vraagtekens op.

• De Hoge Raad geeft aan dat in beide wetsartikelen niet expliciet vermeld wordt in de wettekst dat het moet gaan om aansprakelijkheid van derden.
• De wetsgeschiedenis geeft geen duidelijkheid in deze kwestie.
• Bij beide aansprakelijkheden gaat het om een risicoaansprakelijkheid en is er geen sprake van een overtreding van een norm;
• De benadeelden in beide gevallen zijn zelf medeverantwoordelijk voor het gevaar dat in het leven is geroepen.

Een vergelijkbare situatie dus, met een vergelijkbare uitkomst, denk je dan. Maar hier zwaait de Hoge Raad de andere kant op.

• De Hoge Raad stelt dat bij een dier er sprake is van een potentieel altijd aanwezig risico waarbij de kans op schade gering is; bij een verborgen gebrek is dit gevaar niet altijd aanwezig.
• Het is volgens de Hoge Raad logisch dat een bezitter van een opstal zich verzekert voor aansprakelijkheid en niet voor ongevallen; bij dieren is dit anders.

Een dier levert meer risico dan een huis of opstal

De essentie is dat de Hoge Raad vindt dat de medebezitter van een dier een grotere rol speelt bij het oproepen van een gevaar dan een bezitter van een opstal. Een paard is dus geen hangmat, omdat een dier altijd risico met zich meebrengt en een opstal niet.

Terecht? Of niet?

Is dit oordeel wel terecht? Ik vind van niet. Ook voor dieren kan men makkelijk een betaalbare verzekering afsluiten en ook kan bij dieren de schade enorm oplopen. In feite wordt het onderscheid gemaakt op basis van het risico dat wel of niet altijd aanwezig is. Dat is niet reëel. Dit geldt des te meer voor bedrijfsmatige gebruikers van paarden, voor wie het afsluiten van een verzekering vanzelfsprekend is en die beiden profiteren van het gebruik van het dier.

Hier zult u het mee moeten doen

Hoe het ook zij, wij zullen het voorlopig met deze uitspraak moeten doen. Lijdt u als eigenaar van een paard of ander dier schade, dan kunt u zich dus niet wenden tot de mede-eigenaar. U zult uw eigen schade volledig moeten dragen.

Het is afwachten hoe deze kwestie zich verder ontwikkeld en of de Hoge Raad wellicht terugkomt op zijn eerdere uitspraak. Wij houden u op de hoogte.