Vergoeden zwartwerk bij letselschade. Kan dat?

Mag je bij het berekenen van schadevergoeding in een letselschadezaak ook inkomsten meenemen die iemand normaliter zwart zou bijklussen? In dit artikel legt letselschade-expert Inge Goei uit dat over dit onderdeel van het verlies arbeidsvermogen (VAV) nog altijd volop discussie is.

Jan is stucadoor. Als hij de straat oversteekt, wordt hij aangereden door een auto. Jan breekt zijn been op drie plaatsen. Het herstel duurt lang en Jan kan al die tijd niet werken. In de letselschade heet dit schade door verlies arbeidsvermogen (vav).

Gelukkig betaalt zijn werkgever zijn salaris door. Maar Jan klust ’s avonds en in de weekenden nogal eens bij. Leuk extraatje voor de vakantie. De fiscus weet hier niets van. Nu Jan niet kan werken, kan hij deze klussen ook niet doen. Hij loopt hierdoor een behoorlijk bedrag mis. Jan kijkt vreemd op, als ik hem vertel dat hij ook deze ‘zwarte’ schade kan claimen bij de verzekeraar van de automobilist die hem aanreed.

Waarom zwartwerk wel vergoeden?

Het uitgangspunt van het Nederlandse schadevergoedingsrecht is dat het slachtoffer recht heeft op vergoeding van al zijn schade. Dit geldt ook voor schade die niet aan de fiscus wordt opgegeven. De Hoge Raad heeft in een arrest van 24 november 2000 uitspraak gedaan (lees de volledige uitspraak hier) over hoe om te gaan met inkomsten uit zwart werk. Volgens de Hoge Raad moet de rechter aan de hand van de beschikbare gegevens vaststellen – en eventueel schatten – welk netto-inkomen het slachtoffer zou hebben gekregen, als er belasting en premie zou zijn ingehouden.

Netto inkomsten

In de praktijk werd dit uitgelegd als dat je deze schade kon claimen op netto basis. Op de ‘zwarte’ verdiensten werd fictief belasting ingehouden en het resultaat werd vervolgens als netto schade door verlies arbeidsvermogen geclaimd bij en betaald door de verzekeraar.

Toekomstschade

Ook werd deze schade, net zoals ‘gewone’ schade uit wit werk, doorgerekend naar de toekomst. Zie bijvoorbeeld een vonnis van de rechtbank Oost-Brabant op 3 juli 2013 (complete uitspraak hier), waar de rechter inschatte dat een stucadoor tot zijn 50e jaar zwart had kunnen bijklussen als stucadoor, dit naast zijn gewone baan als stucadoor, wat hij volgens de rechter tot zijn 55e had kunnen volhouden. En de Rechtbank ‘s-Hertogenbosch oordeelde in september 2011 dat een man, die huisman was, het stuken als bijverdienste gedurende 1,5 dag per week tot zijn 65e had kunnen volhouden.

Veranderende tijden?

Inmiddels gaan er stemmen op om hier anders mee om te gaan, vaak vooral van de kant van verzekeraars. Zij worden hierin nu gesteund door een vonnis van de Rechtbank Noord-Holland in kort geding van 16 januari 2020, over een zwartwerkende kickbokstrainer. De personal (kickboks)trainer werd aangereden en kon door zijn letsel zijn werk niet doen. Hij miste onder meer inkomsten van zwart betaalde trainingen van € 80,00 per uur. Moest de verzekeraar dit betalen? Volgens de Rechtbank Noord-Holland niet.

Waarom zwartwerk niet vergoeden?

De rechter onderstreepte dat nadeel aan niet-rechtmatige belangen niet voor vergoeding in aanmerking komt. Dit is een algemeen aanvaard uitgangspunt in het Nederlandse recht. Weliswaar lijdt het slachtoffer schade, maar het is de vraag of de verzekeraar deze moet vergoeden. De rechter laat overigens de mogelijkheid open dat de bodemrechter hier anders over denkt, maar zegt tegelijkertijd dat hij die kans niet groot inschat.

De rechtbank in Noord-Holland legt de uitspraak van de Hoge Raad uit 2000 dus anders uit. Volgens de rechtbank heeft de Hoge Raad destijds niet willen voorschrijven dat zwarte inkomsten altijd moeten worden vergoed, maar heeft hij alleen willen aangeven hoe de rechter, als hij deze schade wil toekennen, dit moet beoordelen.

Vergoeding zwartwerk wél terecht?

Waar deze uitspraak van januari 2020 aan voorbij gaat, is dat de geleden schade in de vorm van verlies aan arbeidsvermogen niet een vergoeding is voor het gemiste inkomen, het bedrag dus (wit of zwart), maar voor ‘de verloren gegane capaciteit om arbeid te verrichten‘. Dus een vergoeding voor wat er lichamelijk en geestelijk gezien ‘kapot’ is gegaan door het ongeval. Dat staat los van het werkelijke inkomen.

Een slachtoffer wordt al gekort doordat het zwarte geld omgerekend wordt naar een netto bedrag (wat ik overigens terecht vind). De vraag is of het redelijk is om dat dan ook nog weg te laten. We zouden die discussie graag voeren. Het laatste woord is hierover ongetwijfeld nog niet gesproken.

Wilt u hier nu al meer over weten? Bel mij gerust op tel. 0172 – 42 41 72 of vul het contactformulier in.