Wij gaan scheiden en hebben samen een huisdier, wat nu?

Wie krijgt de zorg voor het huisdier na een scheiding: juridische en praktische overwegingen

Er zijn in de Nederlandse huishoudens zo’n 30 miljoen huisdieren te vinden. Iets meer dan de helft van de huishoudens in Nederland heeft één of meer huisdieren. Wat nou als er in een van deze huishoudens sprake is van een scheiding? Het huisdier zal ook te maken krijgen met de gevolgen van de scheiding. Dat kan een complexe situatie opleveren. Een hond of kat wordt bijvoorbeeld vaak als onderdeel van het gezin gezien en is van grote emotionele waarde. Hoe bepaal je dan bij wie het huisdier gaat wonen?

De juridische werkelijkheid is killer

Een huisdier wordt door de wet als een roerende zaak gezien, ‘een object’ ofwel ‘een ding’. Huisdieren vallen hiermee onder dezelfde regelgeving als andere objecten, zoals de tv of de eettafel, die verdeeld moeten worden.

Juridisch is de eerste stap om uit te zoeken wie de eigenaar is van het huisdier. Zijn partijen in gemeenschap van goederen getrouwd, dan zijn alle bezittingen gemeenschappelijk. Beide echtgenoten krijgen de helft van hun bezittingen, dat heet juridisch dat ze een ‘gelijk aandeel in de ontbonden gemeenschap’ krijgen. Ook het huisdier moet eerlijk worden verdeeld als zij allebei eigenaar van het huisdier zijn. Er wordt in dit geval een belangenafweging worden gemaakt, waarbij gedacht kan worden aan de vragen; wie heeft het meeste de tijd om voor het huisdier te zorgen, wie heeft de ruimte om het huisdier thuis te hebben of zijn er kinderen die gehecht zijn aan het huisdier en zo ja, waar gaan zij wonen?

Bij huwelijken na 1 januari 2018 zijn de echtgenoten automatisch in een zogenaamde ‘beperkte gemeenschap van goederen’ getrouwd. Dit betekent dat alles wat al van een echtgenoot was vóór het huwelijk, ook van die echtgenoot blijft. Heeft een van de echtgenoten de hond gekocht voor het huwelijk, dan zal de hond dus ook van die ene echtgenoot blijven. Wanneer de hond wel gezamenlijk is gekocht, zal er, net zoals bij de algehele gemeenschap van goederen, een belangenafweging gemaakt moeten worden. Beide echtgenoten zijn dan namelijk eigenaar van de hond.

Huisdieren zijn vaak onderdeel van het gezin en voor de eigenaren zijn zij geen ‘object’

(Ex-)echtgenoten kunnen onderling afspraken maken over de vraag waar hun huisdier zal gaan wonen en zelfs over een omgangsregeling met het huisdier. Hier is geen wettelijke regeling voor, maar dit gebeurt wel steeds vaker. In het echtscheidingsconvenant kan dan bijvoorbeeld opgenomen worden dat de hond de ene week bij de ene echtgenoot verblijft, en de andere week bij de andere echtgenoot.

Mochten onderlinge afspraken tussen de echtgenoten over hun huisdier niet lukken, kan de rechter daar een uitspraak over doen. Een voorbeeld hiervan is een uitspraak van de Rechtbank Amsterdam over de verdeling van de hond en de poes van de ex-echtgenoten. Zij waren in gemeenschap van goederen getrouwd. De rechter deelde de poes toe aan de man, met als reden dat de man in de woning bleef wonen en de poes gebonden is aan de woning. Omdat het uitgangspunt in de wet is dat alles eerlijk verdeeld moet worden kreeg de vrouw daarom de hond toebedeelt. Op deze wijze behouden beide ex-echtgenoten een huisdier waaraan zij gehecht zijn.

De Rechtbank Midden-Nederland deelde de hond toe aan de vrouw. In het paspoort van de hond stond de vrouw als eigenaar vermeld en de hond woonde al zes maanden bij de vrouw en was al die tijd niet meer bij de man geweest.

De rechter kijkt bij de vraag aan wie het huisdier toekomt naar de omstandigheden van het geval en maakt een belangenafweging. Hoewel volgens de wet huisdieren ‘dingen’ zijn, zien we gelukkig wel dat rechters steeds de menselijke maat zoeken en worden de belangen van de dieren zelf en van de overige (ex)gezinsleden betrokken in de afweging.

Goede afspraken maken bij een scheiding? Onze specialisten kunnen u hierbij helpen of adviseren. Wilt u meer weten over uw specifieke situatie? Belt of mailt u ons dan gerust. Dat kan via telefoonnummer 0172 – 49 43 45, e-mail e.vanvliet@berntsenmulder.nl of vul het contactformulier in.