Juridische hulp bij bestuurdersaansprakelijkheid nodig?
Bent u een bestuurder van een bedrijf, zoals een BV, NV, coöperatie, vereniging of stichting? Het is cruciaal om te begrijpen dat de schulden van uw onderneming normaal gesproken enkel op het bedrijf zelf rusten, niet op u als bestuurder. Toch zijn er situaties waarin persoonlijke aansprakelijkheid een rol kan spelen. Onze ervaren advocaten staan klaar om u te adviseren en bij te staan bij (dreigende) aansprakelijkheidskwesties. Wij helpen u bij het voorkomen van bestuurdersaansprakelijkheid, waarbij het handelen in strijd met de statuten of onbehoorlijke taakvervulling risico’s met zich meebrengt.
Bestuurders hebben de cruciale taak om een vennootschap op passende wijze te besturen. Dat brengt een grote verantwoordelijkheid met zich. Als dat niet gebeurt ontstaat de mogelijkheid om individuele bestuurders persoonlijk aansprakelijk te stellen. Dit noemen we: ‘bestuurdersaansprakelijkheid’.
Lees hier meer over de onderwerpen op deze pagina
- Bestuurdersaansprakelijkheid algemeen
- Interne bestuurdersaansprakelijkheid
- Externe bestuurdersaansprakelijkheid
Bestuurdersaansprakelijkheid algemeen
Algemene bestuurdersaansprakelijkheid verwijst naar de persoonlijke verantwoordelijkheid van bestuurders voor schade of verliezen die voortkomen uit hun handelingen of nalatigheden in de uitoefening van hun bestuursfunctie, zelfs als de organisatie als rechtspersoon wordt beschouwd.
Wie kan aansprakelijk worden gesteld?
Bestuurdersaansprakelijkheid geldt alleen voor bestuurders ten aanzien van rechtspersonen, zoals een besloten vennootschap (BV), een naamloze vennootschap (NV) of een stichting. Het geldt daarmee niet voor ondernemers van eenmanszaken, bijvoorbeeld. Naast de bestuurders die ook als zodanig zijn ingeschreven in het Handelsregister bij de KvK, kunnen onder bepaalde omstandigheden ook feitelijke bestuurders worden aangesproken. In dat geval is iemand niet op papier bestuurder, maar bepaalt diegene wel feitelijk het beleid van de rechtspersoon. Een feitelijk bestuurder wordt dan gelijkgesteld aan een statutaire bestuurder.
In welke situaties kan een bestuurder aansprakelijk worden gesteld?
In het algemeen kan een bestuurder aansprakelijk worden gesteld als hem een persoonlijk ernstig verwijt kan worden gemaakt. Er moet sprake zijn van een onmiskenbare, duidelijke tekortkoming. Dit is een hoge drempel. Er zijn drie vormen van bestuurdersaansprakelijkheid:
- Interne bestuurdersaansprakelijkheid
- Externe bestuurdersaansprakelijkheid
- Aansprakelijkheid tijdens faillissement
Interne aansprakelijkheid
Bij interne bestuurdersaansprakelijkheid is het de rechtspersoon zelf die de bestuurder aansprakelijk stelt op grond van artikel 2:9 BW. Een bestuurder kan tegenover de rechtspersoon aansprakelijk zijn als er sprake is van onbehoorlijk bestuur en de bestuurder ernstig verwijtbaar heeft gehandeld. Meestal wordt dit gedaan ten opzichte van bestuurders die geen deel meer uitmaken van het bestuur (bijvoorbeeld na ontslag). Meer lezen
Externe aansprakelijkheid
Bij externe aansprakelijkheid is het een derde partij die de bestuurder rechtstreeks aanspreekt op basis van onrechtmatige daad. De derde partij, bijvoorbeeld een leverancier, heeft dan schade geleden door het onzorgvuldige handelen van de bestuurder. Ook hier geldt dat voor aansprakelijkheid is vereist dat de bestuurder een persoonlijk ernstig verwijt kan worden gemaakt. Meer lezen
Aansprakelijkheid tijdens faillissement
Bij een faillissement zal de curator onderzoek doen naar bestuurdersaansprakelijkheid. Er moet sprake zijn van kennelijk onbehoorlijk bestuur. Verder moet het aannemelijk zijn dat het onbehoorlijk bestuur een belangrijke oorzaak is van het faillissement. Als hiervan sprake is, kan de bestuurder worden aangesproken voor het tekort in het faillissement. Veelal komt dat neer op alle niet betaalde schulden van de rechtspersoon en de overige faillissementskosten.
Het belang van juridisch advies
Het is belangrijk om tijdig juridisch advies in te winnen als u mogelijk als bestuurder aansprakelijk wordt gesteld. Vooral wanneer een faillissementssituatie dreigt te ontstaan, is tijdig advies essentieel om aansprakelijkheid te voorkomen. Ook als u overweegt om zelf een bestuurder aansprakelijk te stellen, is het raadzaam advies in te winnen. Wij, Berntsen Mulder Advocaten, kunnen u deskundig begeleiden in het proces. Als u hierover vragen heeft, kunt u gerust contact met ons opnemen.
Verder praten? Neem contact op of bel: 0172 – 49 43 45.
Interne bestuurdersaansprakelijkheid
De wet biedt de rechtspersoon de mogelijkheid om de eigen bestuurder(s) aan te spreken. Meestal gebeurt dit door een nieuw bestuur na het ontslag van de bestuurder die aansprakelijk wordt gesteld. Deze vorm van bestuurdersaansprakelijkheid staat bekend als “interne aansprakelijkheid”.
Wettelijke grondslag
De grond voor interne aansprakelijkheid is vastgelegd in art. 2:9 BW. Hierin wordt bepaald dat de bestuurder tegenover de rechtspersoon gehouden is tot een behoorlijke vervulling van zijn taak. Het is belangrijk om op te merken dat deze vorm van aansprakelijkheid enkel van toepassing is op rechtspersonen zoals vennootschappen en stichtingen, en niet op individuele personen zonder rechtspersoonlijkheid zoals een eenmanszaak of een vennootschap onder firma.
Aansprakelijkheid bij onbehoorlijk bestuur
Het aantonen van aansprakelijkheid van een bestuurder is niet eenvoudig. Er moet sprake zijn van een aantoonbare ernstige tekortkoming waarbij de bestuurder een “ernstig verwijt” kan worden gemaakt. Dit begrip is echter niet strikt afgebakend en hangt af van verschillende factoren. Hierbij wordt gekeken naar de normale risico’s die verbonden zijn aan de bedrijfsactiviteiten, de taakverdeling binnen het bestuur, en de geldende regels voor bestuurders. Ook speelt de beschikbare informatie op het moment van actie en het verwachte niveau van verantwoordelijkheid en zorgvuldigheid een rol.
Denk aan situaties waarin bestuurders bedrijfsmiddelen voor hun eigen doeleinden gebruiken, persoonlijke transacties aangaan binnen het werkterrein van het bedrijf, of acties ondernemen die ver buiten het doel van het bedrijf vallen. Dit geldt ook voor handelingen die in strijd zijn met wetten of statuten, het nemen van onnodig grote financiële risico’s en het zonder een redelijke basis stilleggen van de bedrijfsactiviteiten van de rechtspersoon. Hetzelfde geldt voor dingen zoals het overtreden van wetten of statuten, nemen van onverantwoorde financiële risico’s en zelfs het bedrijf onnodig stilleggen.
Decharge
Een aan het bestuurde verleende decharge kan aan een vordering in de weg staan. Dat hangt er vanaf hoe de decharge precies is verwoord. Decharge kan overigens alleen bescherming bieden als het gaat om informatie die gedeeld is tijdens aandeelhoudersvergaderingen. Als een bestuurder informatie heeft achtergehouden, kan de bestuurder zich niet steeds hierachter verschuilen. Decharge dekt ook niet zaken waarover al een geschil bestaat tijdens de vergadering waarin de jaarstukken zijn goedgekeurd.
Adviseren
Als u overweegt om een bestuurder aansprakelijk te stellen voor slecht bestuur, is het verstandig om deskundig juridisch advies in te winnen. Zulke stappen kunnen namelijk behoorlijk wat teweegbrengen en de procedures kunnen flink ingewikkeld zijn. Bij Berntsen Mulder Advocaten hebben we ervaring met dit soort situaties en staan we klaar om je te adviseren en te begeleiden.
Verder praten? Neem contact op of bel: 0172 – 49 43 45.
Externe bestuurdersaansprakelijkheid
Derden die zaken hebben gedaan met een rechtspersoon (bijvoorbeeld een bv/nv of een stichting), kunnen in principe alleen maar die rechtspersoon aanspreken. Derden kunnen bijvoorbeeld leveranciers, klanten of werknemers zijn. Als de bestuurder tegen over hen onzorgvuldig heeft gehandeld en schade heeft veroorzaakt, kan hij onder bepaalde omstandigheden privé aansprakelijk worden gesteld. In dit artikel leggen we dat verder uit.
Grondslag
De basis voor deze aansprakelijkheid ligt in de onrechtmatige daad. Om een bestuurder persoonlijk aansprakelijk te kunnen stellen, moet zijn gedrag van dien aard zijn dat hem persoonlijk en ernstig verwijt treft tegenover de derde partij. Deze drempel ligt hoog, en dat heeft te maken met het feit dat het doel van rechtspersoonlijkheid juist is om de rechtspersoon aansprakelijk te stellen, niet de bestuurder.
Ernstig verwijt
Van een ernstig verwijt is over het algemeen sprake in de volgende gevallen:
- Als een bestuurder namens de rechtspersoon verplichtingen aangaat waarvan zij weten of redelijkerwijs moeten begrijpen dat de rechtspersoon niet aan deze verplichtingen kan voldoen en evenmin kan opdraaien voor de resulterende schade. Dit wordt ook wel het “zinkendschip-scenario” genoemd. Er is sprake van een soort gevaarzetting omdat een faillissementssituatie (dreigt) te ontstaan waarbij financiële risico’s wijzen op potentieel faillissement.
- Als een bestuurder ervoor zorgt of toestaat dat de rechtspersoon bestaande verplichtingen niet nakomt, wat de mogelijkheid tot verhaal frustreert. Het zogenaamde “frustratie van verhaal” scenario; op zichzelf zou de rechtspersoon haar verplichtingen wel kunnen nakomen, maar dit gebeurt niet.
- Er is sprake van zogenaamde selectieve betalingen. Als een vennootschap niet iedereen kan betalen, mag een bestuurder in beginsel zelf beslissen wie wel of niet betaald wordt. Maar deze vrijheid wordt beperkter als het bedrijf op het punt staat te stoppen en niet voldoende middelen heeft om aan iedereen te betalen. In dat geval mogen gelieerde schuldeisers niet voorrang krijgen bij betaling, behalve met een bijzondere rechtvaardiging. Het kantelpunt waarop een bedrijf stopt en niet meer kan betalen, is echter moeilijk aan te tonen.
Voor de invulling van het begrip ernstig verwijt zal de rechter de aard en ernst van de normschending meenemen in zijn oordeel. Daarnaast zijn ook de verdere omstandigheden van het geval van belang. Dat maakt dat per geval moet worden bekeken of de bestuurder een ernstig verwijt treft.
Wie is aansprakelijk?
In principe kunnen alleen statutaire bestuurders worden aangesproken. Dat zijn de personen die als bestuurder in het Handelsregister zijn opgenomen. Het komt nogal eens voor dat de bestuurder een holdingmaatschappij is, maar volgens de wet mag je doorschakelen totdat je bij de achterliggende persoon terechtkomt. Daarnaast kunnen ook personen aansprakelijk worden gesteld die feitelijk het beleid van de onderneming hebben bepaald.
Belang van juridisch advies
Het is over het algemeen uitdagend om een bestuurder privé aansprakelijk te stellen. Dat heeft te maken met de hoge drempel die moet worden gehaald: het ernstige verwijtbaarheidscriterium. Daarnaast moet in veel gevallen het kantelpunt worden aangetoond: wanneer wist de bestuurder, of had hij moeten weten, dat de rechtspersoon niet meer haar verplichtingen kon nakomen? Dit is niet altijd gemakkelijk voor een derde als “buitenstaander” om te bewijzen.
Wij helpen u graag verder
Bij Berntsen Mulder Advocaten hebben we gespecialiseerde advocaten die u kunnen adviseren over bestuurdersaansprakelijkheid. Neem gerust vrijblijvend contact met ons op via 0172 – 49 43 45, of vul het onderstaande contactformulier in en wij nemen contact met u op.
