Rijd jij of rijd ik?

Wie bleek de bestuurder?

Nee, dit is niet de welbekende vraag wie vanavond de Bob is. De vraag was in deze zaak letterlijk bedoeld. En het antwoord bleek niet eens zo simpel.

Toedracht van de zaak

Enkele voetballers gingen met een auto van hun vereniging naar de stad waar de uitwedstrijd werd gespeeld. Daar bezochten ze ook hun oud-trainer en na de wedstrijd gingen ze met z’n allen nog naar een feest. Toen ze op een N-weg reden, trok de oud-trainer die op de achterbank zat, plotseling hard aan de handrem om de auto tot stilstand te brengen, hij wilde namelijk eruit. De auto reed op dat moment 70 km per uur…

Door die onverwachte actie van de trainer blokkeerden de achterwielen van de auto. De auto raakte in een ongecontroleerde slip en botste tegen de betonnen pilaren van het viaduct rechts naast de weg. De bestuurder en de passagier rechtsvoor werden uit de auto geslingerd (ze hadden geen gordel om) en raakten allebei zwaar gewond. De passagier overleed de dag na het ongeval in het ziekenhuis. De bestuurder overleefde het droevige ongeval, maar hield ernstig hersenletsel eraan over en raakte volledig arbeidsongeschikt.

(Bij wie) kan de bestuurder zijn schade claimen?

Het betrof hier een eenzijdig ongeval. De bestuurder claimde zijn schade bij de SVI-verzekering van de auto. Een SVI-verzekering is een Schade Verzekering Inzittenden en vergoedt de schade van de inzittenden van een auto, behalve die van de bestuurder.

De bestuurder vond dat hij door de actie van de oud-trainer geen bestuurder van de auto meer kon worden genoemd. Daarom wilde hij zijn schade vergoed krijgen. De verzekeraar was het niet met hem eens. Die vond dat hij ondanks de actie van de oud-trainer niet opgehouden was met bestuurder te zijn.

Wat vond de rechter?

De rechtbank gaf de bestuurder gelijk. De rechtbank overwoog dat het begrip “bestuurder” niet omschreven wordt in de Wet Aansprakelijkheidsverzekering Motorvoertuigen (WAM). Het Benelux Gerechtshof heeft ooit overwogen dat bestuurder in de zin van de WAM is: “degene die het voertuig werkelijk en zelfstandig bestuurt en in feite dus verantwoordelijk is voor het sturen.” De rechtbank sloot hierbij aan. De bestuurder had na de actie van de oud-trainer geen invloed meer op de rijrichting, de snelheid en de voortbeweging van de auto en kon daarom geen bestuurder van het voertuig meer worden genoemd.

Maar het Hof vond juist dat de bestuurder gewoon bestuurder was gebleven. De bestuurder was degene die op de bestuurdersstoel achter het stuur was gaan zitten, hij had het busje in beweging gezet, hij had de snelheid en rijrichting bepaald. Hij was naar de mening van het Hof niet opgehouden met bestuurder te zijn, enkel en alleen doordat een ander ook een bestuurdershandeling uitvoerde door aan de handrem te trekken.

Vervolgens kwam de zaak bij de Hoge Raad. De Advocaat-Generaal heeft de Hoge Raad geadviseerd de uitspraak van het Hof te vernietigen. Het hof had naar zijn idee moeten beoordelen of de bestuurder op het moment dat de oud-trainer aan de handrem trok, nog de feitelijke controle over het motorrijtuig behield en daarmee als bestuurder kon gelden. Volgens de Advocaat-Generaal was dat niet het geval en verloor de bestuurder in deze zaak daarmee zijn hoedanigheid als bestuurder.

De Hoge Raad heeft echter besloten om hierover eerst prejudiciële vragen te stellen aan het Europese Hof van Justitie: ECLI:NL:HR:2024:726 en ECLI:NL:HR:2024:1022.

Als onduidelijk is hoe het Europese recht moet worden geïnterpreteerd of toegepast, kan de rechter de vraag voorleggen aan het Europese Hof van Justitie. Dit is een prejudiciële vraag. In dit geval was de vraag of de verplichte verzekering voor motorvoertuigen (die ook gebaseerd is op Europese richtlijnen) ook schade moet dekken van de (aanvankelijke) bestuurder van een auto wanneer een inzittende ingrijpt in de besturing van het motorrijtuig en zich daardoor een ongeval voordoet. Pas na antwoord van het Europese Hof komt de Hoge Raad toe aan de verdere beoordeling van de zaak. Wordt vervolgd dus.

Saillant detail is overigens dat de strafrechter minder moeite had met deze vraag. Zowel de rechtbank als het Hof oordeelde in de strafzaak dat de oud-trainer zich door zijn actie in juridische zin had gedragen als bestuurder van de auto.

Heeft u een vraag over dit artikel of over letselschade? Neem dan contact op met Berntsen Mulder Advocaten. Wilt u meer weten over uw specifieke situatie? Belt of mailt u mij dan gerust. Dat kan via telefoonnummer 0172 – 42 70 79, e-mail i.goei@berntsenmulder.nl of vul het contactformulier in.