Hebt u een geschil met uw aandeelhouder en/of vennoot?
Als de onderlinge verhouding tussen aandeelhouders verstoord raakt, kan dit leiden tot grote schade aan het bedrijf; vooral als sprake is van een 50% – 50% stemverhouding. Dan ontstaat gemakkelijk een patstelling in de besluitvorming, die doorwerkt naar het bestuur van het bedrijf. De continuïteit van het bedrijf kan hierdoor bedreigd worden. Ingrijpen is dan noodzakelijk.
Berntsen Mulder Advocaten heeft ruime ervaring bij het oplossen van dit soort conflictsituaties. Bij voorkeur wordt een geschil opgelost via onderhandeling/bemiddeling. Maar als het niet anders kan, wordt een doorbraak via de rechter of via arbitrage afgedwongen.
Lees meer over het onderwerp dat voor u van toepassing is:
- Voorbeelden uit onze praktijk
- Aandeelhoudersovereenkomst
- Verschil tussen aandeelhouderovereenkomst en statuten?
- Diverse onderwerpen
- Meer weten?
Voorbeelden uit onze praktijk
We noemen enige voorbeelden uit onze praktijk:
- Verloskundigenpraktijk. Ruzie over beleid en winstverdeling. Geschil werd voorgelegd aan arbitragecommissie. Maar vóór de uitspraak kon het geschil worden opgelost via uitkoop (in plaats van uitstoting) van een partner.
- Familiebedrijf binnen GWW-sector. Ruzie over strategische koers en opvolging. Obstructie binnen de algemene vergadering van aandeelhouders, waardoor besluitvorming stagneert. Arbitrageprocedure. ‘Uitstoting’ op grond van aandeelhoudersovereenkomst. Boete ten laste van dwarsliggende aandeelhouder.
- Advocatenpraktijk. Geschil over strategische koers. Uitstoting via opzegging en arbitrage.
- Accountantspraktijk. Geschil over strategisch beleid en winstverdeling. Onwerkbare verhouding. Splitsing van accountantspraktijk tussen accountants. Uitkoopsom vastgesteld via arbitrage (N.A.I.) en vervolgens onderhandelingen.
- Horeca onderneming. Man-vrouw verhouding. Echtscheiding. Ruzie over wie het bedrijf dient voort te zetten. Spoedvoorziening via Ondernemingskamer (OK). Het bedrijf werd uiteindelijk aan de man toebedeeld onder toekenning van uittreedvergoeding aan de man. Zie hier de uitspraak.
- Uitgeverij. Patstelling tussen aandeelhouders/bestuurders met ieder 50% belang. Een goed voorbeeld hoe funest een aandeelhoudersgeschil kan uitpakken, want uiteindelijk ging de onderneming failliet door de ruzie tussen de aandeelhouders. Zie hier de uitspraak.
- Consultancybedrijf. Aandeelhouder-bestuurder wordt arbeidsongeschikt. Aandeelhoudersovereenkomst. De zieke aandeelhouder hebben wij bijgestaan bij een ‘zachte’ exit. Oplossing door onderhandelingen / mediation.
- Sloop- en Recyclingbedrijf. Door erfopvolging komen de aandelen in handen van de kinderen. Verschil van inzicht over het te voeren beleid. Meerderheidsaandeelhouder weigert aanvankelijk rekening te houden met de belangen van de minderheidsaandeelhouder, die hierdoor in de verdrukking komt. Wij stonden de minderheidsaandeelhouder bij. Onder druk van naderende procedures (waaronder Ondernemingskamer (OK)) zijn onderhandelingen begonnen. Waardering van aandelen via Register Valuator.
Aandeelhoudersovereenkomst
Natuurlijk is het beter om geschillen tussen aandeelhouders te voorkomen. Hierbij kan een aandeelhoudersovereenkomst nuttig zijn.
In een aandeelhoudersovereenkomst (shareholders agreement of SHA) kun je als (toekomstige) aandeelhouder van een onderneming afspraken maken over de inrichting en doelstelling(en) van de onderneming, het ondernemingsplan en over de wijze waarop de aandeelhouders zullen samenwerken.
Berntsen Mulder Advocaten heeft ervaring bij het opstellen en beoordelen van aandeelhoudersovereenkomsten bij diverse bedrijven: bouw en vastgoed, horeca, consultancy, IT, etc.
Verschil tussen statuten en aandeelhoudersovereenkomst
De wet schrijft voor dat iedere NV of BV statuten heeft, waarin de interne verhouding tussen kapitaal en bestuur en eventueel toezicht worden geregeld. De statuten worden opgesteld door de notaris en gedeponeerd bij het handelsregister van de KvK en dus openbaar. Dat geldt niet voor de aandeelhoudersovereenkomst. Vertrouwelijke, individuele- en/of bijzondere regelingen worden daarom bij voorkeur in een aandeelhoudersovereenkomst geregeld.
De aandeelhoudersovereenkomst kan steeds door de aandeelhouders worden aangepast. Daarmee blijft de aandeelhoudersovereenkomst up-to-date.
Tussenkomst van een notaris is niet nodig. Dat scheelt tijd en geld. Meteen weten wat wij voor u kunnen betekenen?
Bel ons direct via: 0172 – 49 43 45.
Diverse onderwerpen in de aandeelhoudersovereenkomst
Zonder hier uitputtend te zijn, kunnen de volgende onderwerpen in een aandeelhoudersoverkomst aan de orde komen:
- Oprichting
- Bestuur
- Besluitvorming
- Dividendbeleid
- Aanbiedingsplicht
- Drag along
- Tag along
- Shoot-out bepaling
- Waardering van aandelen
- Betaling van de koopprijs
- Verbodsbepalingen: concurrentie, relatiebeding, non-wervingsbeding, geheimhoudingsbeding
- Duur en einde
- Geschillenregeling
- Toepasselijk recht
Oprichting
Vóór of bij de oprichting van een nieuw bedrijf kunnen de betrokken aandeelhouders al afspraken maken over de manier waarop zij willen samenwerken en hoe zij de samenwerking willen vormgeven. Wie brengt welk kapitaal in. Welke (soorten) aandelen worden uitgegeven. Wie zal plaatsnemen in het bestuur. De duur waarin men tenminste dient deel te nemen als aandeelhouder: lock-up periode. Het businessplan met ondernemingsdoelstellingen.
Wij komen regelmatig situaties tegen dat partijen willen gaan samenwerken zonder dat is nagedacht over wat men op langere termijn zelf wil en wat men van elkaar verwacht. Via een aandeelhoudersovereenkomst worden zij ‘gedwongen’ hierover na te denken en afspraken te maken.
Bestuur
Het bestuur is verantwoordelijk voor de dagelijkse operatie en bepaalt in hoge mate of het bedrijf een succes wordt. Niet elke investeerder is ook de ‘beste’ bestuurder voor een bedrijf.
En wordt een externe bestuurder aangetrokken: dan is noodzakelijk dat afspraken worden gemaakt over het mandaat. Een regeling over bestuursbesluiten die eerst ter goedkeuring aan de aandeelhouders moeten worden voorgelegd, dient ook in de statuten (en eventueel een Directiereglement) te worden opgenomen. Een regeling in geval van ziekte of overlijden van een aandeelhouder-bestuurder is belangrijk voor het veiligstellen van de continuïteit van het bedrijf. Verder kan worden geregeld dat een bestuurder zich op voorhand verplicht om in bepaalde situaties zelf ontslag te nemen: bij langdurige ziekte, bij onenigheid, etc. Meer lezen over bestuurdersaansprakelijkheid
Besluitvorming
In de aandeelhoudersovereenkomst kan worden geregeld hoe in bepaalde situaties zal worden gestemd (stemovereenkomst) of dat voor bepaalde besluiten een gekwalificeerde meerderheid noodzakelijk is. Verder is bij een 50 – 50 aandelenverhouding noodzakelijk dat een regeling wordt opgenomen voor het geval de aandeelhouders het niet met elkaar eens zijn en sprake is van een patstelling (‘Deadlock’) . Bijvoorbeeld kan worden geregeld dat een bindend adviseur dan gevraagd wordt om – na onderzoek – de knoop door te hakken.
Dividendbeleid
Zijn er meerdere aandeelhouders, dan is het verstandig om een afspraak te maken over het te voeren dividendbeleid. Een minderheidsaandeelhouder wil niet in een situatie terecht komen dat hij/zij wordt ‘uitgerookt’ doordat langdurig geen dividenduitkering plaatsvindt; vooral niet als deze minderheidsaandeelhouder ook nog eens geen invloed kan uitoefenen op het bestuur van het bedrijf.
Aanbiedingsplicht
Via de aanbiedingsplicht kan geregeld worden dat in een bepaalde situatie een aandeelhouder verplicht is zijn/haar aandelen aan de andere aandeelhouder(s) aan te bieden. Vaak staat hierover al het nodige in de statuten, maar partijen kunnen zelf nog andere situaties opnemen waarin zo’n aanbiedingsplicht ontstaat. Bijvoorbeeld kan worden geregeld dat bij een man – vrouw bedrijf op voorhand geregeld wordt wie van de twee het bedrijf zal voortzetten als het tot een echtscheiding komt.
Als één aandeelhouder in een BV zijn aandelen wenst over te dragen, dan dient hij/zij in beginsel zijn/haar aandelen aan de andere aandeelhouder aan te bieden. Maar wat nu als die niet wil of kan kopen? De verkoop van een gedeelte van de aandelen aan een derde partij is onaantrekkelijk, want vaak is zo’n derde alleen bereid om aandelen te kopen als hij/zij daarmee alle aandelen in handen krijgt.
Drag along
Via ‘drag along’ wordt geregeld dat de achterblijvende aandeelhouder verplicht wordt zijn/haar aandelen ook aan te bieden, zodat verkoop van alle aandelen mogelijk wordt opdat de hoogst mogelijke opbrengst wordt verkregen.
Tag along
In de situatie dat een meerderheidsaandeelhouder zijn/haar aandelen aan een andere partij wil gaan verkopen, dreigt de minderheidsaandeelhouder achter te blijven en geconfronteerd te worden met een koper van aandelen die hij/zij niet kent. Via ‘tag along’ wordt geregeld dat in zo’n geval de achterblijvende aandeelhouder het recht heeft om ook zijn/haar aandelen te verkopen.
Shoot-out bepaling
Sommige statuten of aandeelhoudersovereenkomsten kennen (naast de aanbiedingsregeling) een zogenaamde shoot-out bepaling. Dat is een regeling die voorziet in een verplichte biedingsprocedure voor de uitkoop van één of meerdere aandeelhouders. Deze biedingsprocedure vangt meestal aan wanneer er een geschil tussen de aandeelhouders is ontstaan of wanneer de stemmen staken tijdens de besluitvorming (een deadlock). De aandeelhouders krijgen vervolgens de mogelijkheid om (via een onafhankelijke derde, zoals een notaris of advocaat) op eenieders aandelenpakket een bod te doen. In de praktijk zijn allerlei variaties van deze biedingsprocedures te vinden (zoals de Russian Roulette, de Dutch Auction en de Mexican Shoot-Out). Ook wanneer partijen niet eerder een aandeelhoudersovereenkomst hebben gesloten, kunnen zij overeenkomen dat de aandelenverkoop zal plaatsvinden via een shoot-out regeling. In de meeste shoot-out clausules wint de aandeelhouder met het hoogste bod en is de andere aandeelhouder verplicht om tegen deze prijs zijn aandelen te verkopen en over te dragen.
Waardering van aandelen
De prijs van aandelen komt in principe tot stand door onderhandeling. Maar in de situaties dat sprake is van een gedwongen overdracht van aandelen komt men vaak aan zulke onderhandelingen niet toe. Volgens de wet en statuten wordt de prijs van aandelen dan bepaald door een of meer waarderingsdeskundigen. Dat kost tijd en geld. De aandeelhouders kunnen in de aandeelhoudersovereenkomst regelen hoe de aandelen worden gewaardeerd. Er kan ook een discount op de prijs worden afgesproken voor bepaalde situaties (overlijden, langdurige arbeidsongeschiktheid, good of bad leaver bedingen).
Een ‘good leaver’ is een aandeelhouder die vertrekt, maar zijn afspraken keurig is nagekomen en zijn waarde voor het bedrijf heeft bewezen. In dat geval is een discount op de aandelenprijs niet aan de orde.
Een zgn. ‘bad leaver’ verlaat het bedrijf zonder zijn belofte of waarde voor de onderneming waar te maken. Fraude of diefstal of andere omstandigheden die in een dienstverband een ontslag op staande voet rechtvaardigen, zijn bad leaver-situaties.
Bepaling van de koopprijs
Normaal geldt bij de verkoop van aandelen hetzelfde als bij de verkoop van andere goederen: boter bij de vis. Maar in veel gevallen is een kopende aandeelhouder niet in staat om de koopsom ineens te betalen. Een faciliteit kan zijn dat een vertrekkende aandeelhouder genoodzaakt wordt om (een deel van) de koopsom te verstrekken als geldlening.
Het is verstandig om ook al vast op te nemen of in dat geval zekerheden dienen te worden verstrekt (bijv. pandrecht op alle aandelen van de kopende partij). Meer weten over het aankopen en verkopen van een onderneming? Lees meer
Verbodsbepalingen: concurrentie, relatiebeding, non-wervingsbeding, geheimhoudingsbeding
Hierbij gaat het om concurrentiebeding, relatiebeding, non-wervingsbeding, geheimhoudingsbeding.
Duur en einde
Een overeenkomst kan door partijen worden opgezegd of (buitengerechtelijk) worden ontbonden. Maar dat is zeker niet altijd handig als via deze overeenkomst de samenwerking binnen het bedrijf is geregeld. Immers, door tussentijdse beëindiging zou een aandeelhouder onder gemaakte afspraken kunnen proberen uit te komen.
Geschillenregeling
De wet en statuten kennen geen andere geschillenregeling dan via de rechter. Maar alternatieve regelingen voor geschillenbeslechting kunnen veel effectiever, sneller en goedkoper zijn. Daarom wordt in een aandeelhoudersovereenkomst aandacht besteed aan zulke regelingen en in welke situaties deze worden ingezet.
Toepasselijk recht
Het lijkt een open deur, maar toch. Als er aandeelhouders van verschillende nationaliteiten bij de overeenkomst betrokken zijn, dan is het verstandig om af te spreken dat Nederlands recht van toepassing is.
We helpen u graag verder
Heeft u vragen over dit onderwerp, of hoe dit in uw persoonlijke situatie van toepassing is? Neem dan gerust contact met ons op.
Bel ons via tel: 0172 – 49 43 45. Of vul het contactformulier hieronder in en wij nemen contact met u op.
