Schieten steunmaatregelen overheid doel voorbij? | Wat zijn de risico’s?

Schieten de steunmaatregelen van de overheid zijn doel voorbij? Dat vroeg advocaat Jeroen Thiele zich af toen hij de nieuwste cijfers zag van het aantal faillissementen in Nederland tijdens de coronacrisis. In dit artikel legt hij uit waar zijn twijfel vandaan komt.

Volgens berekeningen van Algemene Rekenkamer is er op dit moment ruim € 45 miljard uitgegeven aan de verschillende steunmaatregelen die de overheid heeft opgetuigd om de economische gevolgen van de corona-pandemie te bestrijden. Het doel van alle steunmaatregelen is om een steun- en herstelpakket te bieden:

“waarmee de Rijksoverheid kleine en grote bedrijven en zelfstandig ondernemers helpt. Het gaat om regelingen op het gebied van: inkomensondersteuning, tegemoetkoming voor vaste lasten, ondersteuning van werk naar werk, belastingmaatregelen, kredietverstrekking en garanties.

(…)

Ondersteuning van sectoren die nog steeds zwaar getroffen worden blijft van belang voor het behoud van werk en inkomen. Met dit steun- en herstelpakket krijgen bedrijven en werknemers perspectief voor de langere termijn en de ruimte om zich aan te passen aan de nieuwe economische realiteit.” 

Komt geld bij bedoelde groep?

Komt al dit geld wel terecht bij de bedoelde groep? Minister van Financiën Hoekstra deed een moreel appèl op ondernemers om bewust met alle regelingen om te gaan:

“De regelingen die we optuigen, zijn voor bedrijven die met vingers tussen de deur komen en niet voor bedrijven die geen last hebben van corona.”

Misbruik onvermijdelijk

Bij dit soort regelingen (waarbij snelheid van groot belang is) is misbruik onvermijdelijk. Een definitie van misbruik is echter moeilijk te geven. Zo ontving Booking.com (een bedrijf dat vorig jaar € 5 miljard winst maakte) volgens het door het UWV gepubliceerde register (PDF) onder de NOW 1.0 € 44.091.729,- aan steun. Volgens de definities van de NOW regeling is dit geen misbruik. Het door de minister gevraagde morele besef lijkt echter wel uit het zicht verdwenen.

Ook mijn eigen beroepsgroep – de advocatuur – maakt gebruik van de steunmaatregelenregelen met een totaal bedrag van € 13,5 miljoen aan NOW 1.0 steun, terwijl er geen sprake is van krimp, maar slechts een afvlakking van de groei, aldus de ABN AMRO in haar sectorprognose. De steunmaatregelen lijken hier niet voor bedoeld.

Toch al moeilijk, nu niet failliet

Aan de andere kant van het spectrum ontstaan ook problemen bij bedrijven die het – los van corona – toch al moeilijk hadden. Hoewel de Minister erkent dat niet alle bedrijven gered kunnen worden:

“Ondanks de steun kunnen niet alle bedrijven overeind blijven en banen en opdrachten gegarandeerd worden. Verlies van werk, bedrijf of opdrachten is soms onvermijdelijk.”

zien we een opmerkelijk effect in de cijfers van het aantal uitgesproken faillissementen. Je zou verwachten dat deze cijfers na intrede van corona een flinke piek vertonen. Niets is echter minder waar. RTL nieuws kopte in september:

“Terwijl we in de zwaarste economische crisis in jaren zitten, daalt het aantal faillissementen al voor de vierde maand op rij. Het niveau is zelfs s het laagste sinds 1999. Zorgen de lage rente en de coronasteun voor ‘zombiebedrijven’ die anders wél het loodje zouden leggen?”

Dit wordt bevestigd door de cijfers van de rechtspaak:

(bron: rechtspraak.nl)